Szkoła Realna im. Stanisława Staszica została utworzona w 1906 r. dzięki inicjatywie Stowarzyszenia Techników w Warszawie, a głównie - jego prezesa, inż. Piotra Drzewieckiego, późniejszego (1918-1921) prezydenta m.st. Warszawy. Jej organizatorem i pierwszym dyrektorem był Jan Zydler (1906-1927 z przerwą w roku szkolnym 1913/1914), absolwent Wydziału Matematycznego Uniwersytetu Warszawskiego, autor znakomitych podręczników do nauki geometrii.
W czasie okupacji niemieckiej Gimnazjum i Liceum prowadziły tajne komplety okupacyjne i wydały ponad 215 świadectw dojrzałości.
W obu wojnach światowych poległo 6 nauczycieli i 240 wychowanków Szkoły (wśród nich 109 harcerzy, z czego: 22 - w I wojnie światowej, 11 - w Katyniu i 76 - w Powstaniu Warszawskim).
W 1950 r. Szkoła została zlikwidowana. Ogółem wydała ona 1178 świadectw dojrzałości w 37 rocznikach maturalnych. Wśród wychowanków było m.in.: 6 członków Polskiej Akademii Nauk, 34 profesorów wyższych uczelni (wśród nich 7 rektorów i prorektorów), 19 docentów, 17 literatów, krytyków literackich i publicystów oraz wielu działaczy gospodarczych.
W 1950 roku Kurator Okręgu Szkolnego Warszawskiego wystąpił do Ministerstwa Oświaty o zlikwidowanie Państwowej Szkoły Ogólnokształcącej stopnia licealnego im. Staszica (poprzednio już wstrzymano zapisy do klasy IX). Kurator motywował to tym, że ze względu na koszty administracyjne nieekonomiczne będzie zachowywanie jedynie dwóch klas, i stawiał wniosek o połączenie Liceum ze szkołą podstawową TPD nr 2, która mieściła się w tym samym budynku przy ul. Noakowskiego 6, obejmując klasy I-IX. Twierdził również, że niewskazane jest utrzymywanie obok szkoły świeckiej szkoły z nauką religii.
4 września 1950 roku minister oświaty podpisał zarządzenie o "zwinięciu" (dosłownie) Państwowej Szkoły Ogólnokształcącej stopnia licealnego im. Staszica w Warszawie z ważnością od 31 lipca 1950 roku. W ten sposób maturzyści zdający egzamin wiosną 1950 roku byli ostatnimi, którzy posiadali na swych świadectwach maturalnych pieczęć Szkoły im. Staszica. Ich następcy, maturzyści z lat 1951 i 1952, chociaż do roku szkolnego 1949/1950 byli uczniami "Staszica", otrzymali matury z pieczcią: "Szkoła Podstawowa i Liceum TPD nr 2". Ponieważ personel nauczycielski pozostał nie zmieniony, lekcje odbywały się nadal w tym samym, narosłym tradycją, budynku, niedawno odbudowanym wysiłkiem zarówno uczniów, jak i ich rodziców, więc roczniki, które rozpoczęły naukę jako Staszicacy, czuły się nimi w dalszym ciągu. Wyczuwał to cały zespół: uczniowie, nauczyciele, dyrektor. Nic też dziwnego, że na pożegnaniu maturzystów z roku 1952 dyrektor Otton Kuczewski przemówił tymi mniej więcej słowami: "Chociaż kończycie nową Szkołę, to pamiętajcie, że znajdujemy się w starym budynku Szkoły Staszica, w którym rozpoczęliście naukę i byliście dostatecznie długo, by czuć się jej uczniami, a w TPD nr 2 jesteście dopiero drugi rok. Dlatego czujcie się zawsze wychowankami zasłużonej i dobrej Szkoły, jak i tej nowej. Opuszczamy razem te zasłużone mury, ten kochany budynek, który tak niedawno został odbudowany ze zgliszcz wojennych i wam przekazany" (wg monografii Państwowego Instytutu Wydawniczego "Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906-1950", 1988).
Przeniesienie szkoły TPD nr 2 z ulicy Noakowskiego 6 do nowego budynku przy ulicy Nowowiejskiej 37a odbyło się w 1951 r.
Reaktywowanie Liceum im. Stanisława Staszica nastąpiło w kwietniu 1990 r. w wyniku patriotycznej postawy środowiska nauczycielskiego i uczniowskiego XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Klementa Gottwalda *). Działania podjęte z inicjatywy "Solidarności" nauczycielskiej zakończyły się uczniowskim referendum, w którym młodzież wypowiedziała się zdecydowaną większością głosów za zmianą patrona, ze wskazaniem na Stanisława Staszica. Liceum im. Klementa Gottwalda od wielu lat było zawsze uznawane za jedną z najlepszych szkół średnich w Polsce. Jego uczniowie rokrocznie odnosili sukcesy w olimpiadach przedmiotowych, zwłaszcza matematycznych i przez szereg lat reprezentowali Polskę na olimpiadach międzynarodowych. Absolwenci Liceum z wielkim powodzeniem zdawali egzaminy wstępne na wyższe uczelnie, a po ich ukończeniu w znacznej mierze zasilali w kraju akademicką kadrę nauczycielską. Wielu absolwentów emigrowało z kraju, otrzymując posady w ośrodkach akademickich, w przemyśle, informatyce i bankowości. Sukcesy Liceum należy wiązać nie tylko z uzdolnieniami młodzieży i świetną kadrą nauczycielską, ale także z klimatem panującym w Szkole, w której dominowała atmosfera nauki i tolerancji.
Od lat dziewięćdziesiątych XIV Liceum Ogólnokształcące z wielkim powodzeniem kontynuuje chlubną tradycję Szkoły i utrzymuje się w czołówce nie tylko szkół warszawskich, ale i ogólnopolskich.
Podczas oficjalnej uroczystości nadania XIV Liceum imienia Stanisława Staszica wychowankowie dawnej Szkoły przekazali młodzieży sztandar Gimnazjum z 1922 r., którego niezwykłe dzieje (udział w Powstaniu Warszawskim i pobyt w niewoli niemieckiej) zasługują na szczególne wyróżnienie.
Od września 2021 roku dyrektorem szkoły jest Agnieszka Potocka, nauczycielka matematyki. Przedtem, w latach 1991-2021, dyrektorem szkoły była Regina Lewkowicz, nauczycielka biologii (obecnie sprawuje funkcję wicedyrektora). W latach 1968-1991 funkcję tę pełniła Irena Krawczyk (z d. Piekut), nauczycielka chemii, a jeszcze wcześniej Józef Wojciechowski, nauczyciel matematyki (1952-1968) i dr Otton Kuczewski, nauczyciel fizyki (1928-1952).
Liceum im. Stanisława Staszica od ponad ponad 50 lat specjalizuje się w nauczaniu młodzieży uzdolnionej w kierunku przedmiotów ścisłych. Od 1967 roku współpracuje z Wydziałem Matematyki Uniwersytetu Warszawskiego. W klasach autorskich nauczycielami matematyki są pracownicy Uniwersytetu. Szkoła współpracuje również z Politechniką Warszawską.
*) Klement Gottwald, wielki patriota czeski, miłośnik pokoju, dzieci, kobiet i mocnych trunków. Chory na syfilis i alkoholizm, zmarł niedługo po pogrzebie Stalina. Bezpośrednim powodem śmierci było pęknięcie tętniaka aorty i wylew wewnętrzny, będące efektem podróży lotniczej z Moskwy. Ciało zostało zabalsamowane i wystawione na widok publiczny. Pomimo wysiłków naukowców mumia się psuła... A u nas, zaraz potem, imieniem wybitnego internacjonalisty i prezydenta Czechosłowacji. nazwano naszą budę przy ulicy Nowowiejskiej.
Dawny budynek szkoły przy ulicy Noakowskiego 6.
Co roku w styczniu Stowarzyszenie Wychowanków składa wiązankę pod pamiątkową tablicą, która znajduje się w budynku.
Na zdjęciu Regina Lewkowicz, wieloletnia dyrektorka Liceum im. Staszica i jej uczniowie.
Zdjęcie ze strony Stowarzyszenia Wychowanków XIV Liceum Ogólnokształcącego im. Stanisława Staszica na Facebooku |
